H4

Tinignan ko ang chart niya sa Nurse's station.

Triage:

20-year-old. Complaints of difficulty breathing and weakness for more than 3 weeks. Productive cough for more than a month. Fever without chills. Accompanied by mother.

Kinabahan na ako.

Impression:

Electrolyte imbalance.

Tuberculosis. Multi-drug resistant.

Kumunot noo ko.

Pneumocystis jiroveci.

Candidiasis.

Binasa ko ulit.

Lymphadenopathy for possible sentinel node biopsy.

Alam ko na.

I have encountered the dark side of HIV.

Tinignan ko kung nasaan siya. Nasa Intensive Care Area ng hospital pinupunasan ng kanyang ina dahil mainit nung panahong iyon.

Bigla kong nilapag ang chart.

Lumabas nang bigla sa pintuan.

"G, okay ka lang?" Tinanong ng kasamahan ko.

Hindi ako nakasagot. Kailangan kong hugutin ang panyo ko sa bulsa.

Hindi ko kaya.

Umiyak ako.

"Ang unfair." Sabi ko sa sarili ko habang pinapahid mga luha ko.

"Ang unfair." Sambit kong muli.

Pero ano'ng magagawa ko para sa kanila?

Tumigil ako.

Napaisip.

Pinahid ang mga luha at huminga ng malalim.

"Hindi pwede. Trabaho mo ito, Paolo. Kailangang strong." I repeatedly told myself.

Bumalik ako sa Nurse's station at binalikan ang kanyang chart. Binasa at inintindi ang mga gamot na binigay.

Andami. Antibiotics halos lahat. Wala pa yung retrovirals.

Piperacillin with Tazobactam. Fluconazole. HRZE. Potassium chloride. At ilang palit na rin ng IV.

For biopsy rin siya nung araw na iyon.

Gayun pa man, kahit na pinagbabawal kaming makihalubilo sa kanila hangga't OJT pa lang, pumasok ako.

Kailangan ko. Trabaho ko ito. Ginusto ko ito.

"Kamusta naman po siya? Kamusta ang operasyon?" Tinanong ko ang nanay niya.

"Okay naman sabi ng doktor. Nakatulog nga ako doon. Anlamig kasi."

Nakita ko ang pagod sa mata ng nanay niya.

Ngumiti ako. "Mabuti naman po at kasama mo siya. Sino pong bantay niya mamayang gabi?"

"Hay hijo, simula pa lang ako na ang andito - umaga, tanghali at gabi. Yung kapatid niyang kasama ko ngayon uuwi na rin maya-maya. Ganoon talaga ang sakripisyo naming mga ina."

Ganoon talaga.

"Salamat po at andiyan kayo para sa kanya." I replied.

"Anak ko yan. Mahal ko yan." She mentioned to me.

"Blessing po kayo sa kanya." I added. At tinapik ang balikat ni Nanay at tuluyang lumabas ng kwarto.

Magpakatatag po kayo para sa kanya.

Pero habang may mga taong nag-aalaga sa iyo, laban ka, ha. Ituloy mo ang laban mo. Dahil malulungkot nanay mo pag sumuko ka.

Sa mga taong mapanghusga sa mga taong may ganitong sakit...WALANG-WALA KAYONG KARAPATAN.

Hindi niyo alam ang pinagdaanan at pinagdadaanan ng mga taong ito.

Kaya sa mga taong may HIV, laban lang at manalig.

Lumabas ako ng kwartong may kwentong malapit sa aking puso. Masakit. Malungkot. Masaya. May aral. Makatotohanan.

Kinagabihan ay pinagdasal ko siya. Pinagdasal ko ang nanay niya. Pinagdasal ko sila sa ward. Pinagdasal ko silang lahat.

Speramus meliora; resurget cineribus.

We hope for better things; it will rise from the ashes. - taken from Middlesex by Jeffrey Eugenides